210 İştiraklerdeki Yatırımlar
Bu hesap, işletmenin, uyguladığı geçerli finansal raporlama çerçevesine göre iştirak tanımını karşılayan yatırımların izlenmesinde kullanılır. Bu yatırımlar uygulanan finansal raporlama çerçevesine göre gerçeğe uygun değeri üzerinden, birikmiş değer düşüklüğü düşülmüş maliyet değeri üzerinden ya da özkaynak yöntemi kullanılarak ölçülür.
İşleyişi:
İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya iştirakin payları edinildiğinde, edinim maliyeti üzerinden bu hesaba borç kaydedilir. İştirak payları elden çıkarıldığında, “19 (196-199) SATIŞ AMAÇLI SINIFLANDIRILAN DURAN VARLIKLAR” grubuna aktarıldığında (TFRS’yi uygulayan işletmeler açısından) ya da payların elden
çıkarılması dışında başka bir şekilde yatırım iştirak niteliğini kaybettiğinde hesaba alacak kaydedilir.
İştiraklerin özkaynak yöntemi kullanılarak ölçülmesi durumunda:
İştirakin dönem net kârı varsa işletmenin bu kârdaki payları “645 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kârlarından Paylar” hesabının alacağına ve bu hesabın borcuna, iştirakin dönem net zararı varsa işletmenin bu zarardaki
payları “655 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Zararlarından Paylar (-)” hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.
TFRS’yi uygulayan işletmeler, iştirakin diğer kapsamlı gelirlerinde kaydettiği kazanç ve kayıplarından kendilerine düşen payları bu kazanç veya kayıpların sonradan kâr veya zararda yeniden sınıflandırılıp sınıflandırılmayacağına göre “807 Özkaynak Yöntemi ile Değerlenen Yatırımların Dönemde Diğer Kapsamlı Gelirinde Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılamayacak Paylar (±)” ya da “817 Özkaynak
Yöntemi ile Değerlenen Yatırımların Dönemde Diğer Kapsamlı Gelirlerinde Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılacak Paylar (±)” hesabına kaydeder, karşılığında da bu hesaba borç/alacak kaydı yapar.
BOBİ FRS’yi uygulayan işletmeler, iştirakin özkaynaklarında kaydettiği kazanç ve kayıplarından kendilerine düşen payları “557 Özkaynak Yöntemi ile Değerlenen Yatırımların Özkaynaklarında Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılmayacak Paylar (±)” ya da “567 Özkaynak Yöntemi ile Değerlenen
Yatırımların Özkaynaklarında Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılacak Paylar (±)” hesabında kaydeder, karşılığında da bu hesaba borç/alacak kaydı yapar.
İştirakten elde edilecek kâr payı veya diğer dağıtım tutarları tahakkuk ettiğinde bu hesaba alacak olarak kaydedilir.
Özkaynak yöntemiyle değerlenen iştirakle ilgili olarak kaydedilen değer düşüklüğü karşılıkları bu hesapta değil, “219 Ortaklıklardaki Yatırımlar Değer Düşüklüğü Karşılıkları (–)” hesabında izlenir.
İştiraklerin gerçeğe uygun değer üzerinden ölçülmesi durumunda:
Dönemler itibarıyla iştiraklerdeki yatırımlarda meydana gelen gerçeğe uygun değer artışları bu hesaba borç, “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesabına alacak kaydedilir. Gerçeğe uygun değer azalışları
ise bu hesaba alacak, “656 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Kaynaklanan Gider ve Zararlar (-)” hesabına borç kaydedilir.
İştirakten elde edilecek kâr payı veya diğer dağıtım tutarları tahakkuk ettiğinde bu hesaba alacak kaydı yapılmaz, ilgili tutar “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesaba alacak kaydedilir.
İştiraklerin birikmiş değer düşüklüğü düşülmüş maliyet değeri üzerinden ölçülmesi durumunda:
Sahip olunan iştirakin ilave payları edinilmediği ya da sahip olunan iştirak paylarının bir kısmı elden çıkarılmadığı sürece bu hesapta herhangi bir değişiklik yapılmaz. İştirakle ilgili olarak kaydedilen değer düşüklüğü karşılıkları bu hesapta değil, “219 Ortaklıklardaki Yatırımlar Değer Düşüklüğü Karşılıkları (–)” hesabında izlenir.
İştirakten elde edilecek kâr payı veya diğer dağıtım tutarları tahakkuk ettiğinde bu hesaba alacak kaydı yapılmaz, ilgili tutar “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesabına alacak kaydedilir.
İştiraklerin muhasebeleştirilmesinde uygulanan yönteme bakılmaksızın iştiraklerin elden çıkarılması sonucu ortaya çıkan kazançlar “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesaba alacak, zararlar ise “656 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Kaynaklanan Gider ve Zararlar (-)” hesabına borç kaydedilir.