İşçiler için çıkarılan işsizlik sigortasına benzer şekilde, 6824 Sayılı Kanunla birlikte, bağımsız çalışan esnaflar için de Esnaf Ahilik Sandığı, 01.01.2020 tarihinden geçerli olarak kuruluyor.
Esnafın dara düştüğünde birlik olması için Ahilik örgütlenmesinden hareketle bir Esnaf ve Ahilik Sandığı oluşturulması için gerekli düzenlemeler 2017 yılında yapılmıştı. Kanunla hayata geçirilen Esnaf Ahilik Sandığı’na yapılacak prim ödemeleri ise 2020’ye ertelenmişti.
İLGİLİ MEVZUAT
6824 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9. Maddesi ile 25.08.1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa “Esnaf Ahilik Sandığı” adlı “EK MADDE 6” eklenmiştir.
Eklenen bu maddenin yürürlüğe giriş tarihi 01.01.2018 olarak belirlense de 7061 sayılı kanun ile yürürlüğe giriş tarihi 01.01.2020 olarak değiştirilmiştir. İlgili maddenin yürürlüğe girmesi ile 5510 sayılı Kanunun 50 nci maddesi kapsamındaki isteğe bağlı sigortalılar, 10/7/1953 tarihli ve 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler, köy ve mahalle muhtarları ile tarımsal faaliyette bulunanlar hariç olmak üzere; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar Esnaf Ahilik Sandığı kapsamında Esnaf Ahilik Sandığı sigortalısı sayılacaklardır. Bu madde kapsamına girenler bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih olan 01.01.2020 tarihi itibari ile faaliyetine daha sonra başlayanlar ise başladıkları tarihten itibaren Esnaf Ahilik Sandığı sigortalısı olacaklardır.
ESNAF AHİLİK SANDIĞI KAPSAMI
4/b sigortalılığı kapsamında hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar Esnaf Ahilik Sandığı kapsamında Esnaf Ahilik Sandığı sigortalısı sayılıyor.
Ancak, İsteğe bağlı sigortalılar, 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler, köy ve mahalle muhtarları ile tarımsal faaliyette bulunanlar Esnaf Ahilik Sandığı kapsamına girmiyor.
Hâlen faaliyette olan Bağ-Kur sigortalıları 01.01.2020 tarihinde, faaliyetine daha sonra başlayanlar ise başladıkları tarihten itibaren Esnaf Ahilik Sandığı sigortalısı kapsamına alınacak.
PRİM ORANLARI
Esnaf Ahilik Sandığı primi sigortalının prime esas günlük kazancının yüzde 2 sidir. Yüzde 1 de devlet payı olarak alınacak. Ancak alınacak günlük prim tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katı üzerinden hesaplanacak tutardan fazla olamayacak.
Herhangi bir nedenle sigortalılık durumunun sona ermesi hâlinde, o ana kadar sigortalıdan kesilen Esnaf Ahilik Sandığı primleri ile devlet payı iade edilmeyecek. Esnaf Ahilik Sandığına sigortalılarca ödenen primler, kazancın tespitinde gider olarak kabul edilebilecek.
Günlük Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama kazancının yüzde 40’ı tutarında olacak. Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemeyecek.
ÖDEME KOŞULLARI
Esnaf Ahilik Sandığı sigortalıları için sigortalılığının sona ermesinden önceki son 120 gün sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;
a) 600 gün faaliyetini sürdüren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara 180 gün,
b) 900 gün faaliyetini sürdüren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara 240 gün,
c) 1080 gün faaliyetini sürdüren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara 300 gün,
süre ile Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği verilecek.
Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak sigortalının kendisine ödenecek.
Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmayacak, Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemeyecek.
Esnaf Ahilik Sandığı sigortalılarından iflas istemiyle mahkemeye başvurulmuş olmak suretiyle veya iflasa tabi olmamakla birlikte iş yerini kapatmak suretiyle sigortalılığı sona erenler, sigortalılığının sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren otuz gün içinde İş-Kur’a doğrudan veya elektronik ortamda başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri, bu maddede yer alan prim ödeme koşullarını sağlamış olmaları ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ve bu prime ilişkin herhangi bir borcunun olmaması kaydıyla Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği almaya hak kazanacaklar.
Ancak sigortalılığının sona ermesinden önceki en fazla 90 günlük süreye ilişkin Esnaf Ahilik Sandığı prim borcu olan sigortalılar, diğer şartları sağlamaları ve bu döneme ilişkin Esnaf Ahilik Sandığı prim borçlarının alacakları ödenekten tahsil edilmesi kaydıyla Esnaf Ahilik Sandığı ödeneğinden faydalandırılacaklar.