7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI
7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon esasına göre kaydedilir. Bu uygulamada eş zamanlı kayıt
yönteminin kullanılması önerilir. Buna göre
giderler tahakkuk ettiği anda ilgili defter-i kebir hesaplarına “Fonksiyon
Esası”na göre kaydedilirken, söz konusu giderler aynı zamanda yardımcı defterlerde hem çeşit esasına hem de ilgili
gider yerlerine veya faaliyet merkezlerine (faaliyete dayalı maliyetleme yöntemini kullananlar) göre izlenir {(gider
çeşitleri ve gider yerleri (faaliyet merkezleri) fonksiyonel giderlerin alt hesapları olmayıp aynı anda kaydedilen
yardımcı defter hesaplarıdır)}. Gider çeşitlerinin izleneceği yardımcı defter kayıtlarının, giderlerin ait oldukları gider
yerlerini (faaliyet merkezlerini) de gösterecek şekilde tutulması durumunda, yöntem amacına uygun biçimde yürütülmüş
olur. Bu kayıt yönteminde; giderler eş zamanlı olarak aynı anda hem fonksiyonlarına hem çeşitlerine hem de ilgili gider
yerlerine (ya da faaliyet merkezlerine) göre izlendiğinden; muhasebe kayıtlarının azaltılmasına ve her kademenin üretim
ve hizmet maliyetlerinin belli bir düzen içinde oluşturulmasına olanak sağlar.
Bu uygulamada, maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenmiştir:
70 Maliyet Bağlantı Hesapları ya da Maliyet Oluşum Hesapları (İsteyen işletmeler kullanabilir)
71 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
72 Direkt İşçilik Giderleri
73 Genel Üretim Giderleri
74 Hizmet Üretim Giderleri
75 Araştırma ve Geliştirme Giderleri
76 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
77 Genel Yönetim Giderleri
78 Finansman Giderleri
79
Bu uygulamada yardımcı defterlerde izlenecek gider çeşitleri 0–9 sayılı hesaplarda, gider yerleri (faaliyet
merkezleri) ise 10–99 sayılı hesaplarda gösterildiği gibidir.
Bu bölümde yer alan Maliyet Hesap Gruplarının her biri defter-i kebir hesabı düzeyinde, gider hesapları,
yansıtma hesapları ve fark hesapları olarak bölümlenir.
GİDER HESAPLARI
Bu hesaplar; dönem içinde yapılan ve tahakkuk ettirilen giderlerin izlenmesinde kullanılır. Gider hesaplarına
yapılacak kayıtlara ilişkin olarak düzenlenecek muhasebe fişlerinde gider yerleri ve gider çeşitleri hesaplarına ait
numaralar birlikte yazılarak eş zamanlı kayıt sistemi gerçekleşmiş olur.
GİDER YANSITMA HESAPLARI
Bu hesaplar, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda gider hesaplarında toplanan giderlerin tümünün;
önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin kullanılması durumunda ise, bunlara göre saptanan giderlerin ilgili kâr veya
zarar tablosu veya finansal durum tablosu hesaplarına yansıtılmasını sağlamak amacıyla kullanılır.
FARK HESAPLARI
Bu hesaplar, önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulanması halinde fiili maliyetler ile önceden
saptanmış maliyetler arasındaki farkların kaydedildiği hesaplardır. Fark hesapları borç veya alacak kalanı verebilir.
MALİYET OLUŞUM HESAPLARI
Bazı sektörler, maliyetlerinin oluşumunu 7 nci grup hesapları içerisinde topluca izlemeyi tercih edebilir. Örneğin;
“151 Yarı Mamuller” hesabını kullanmak yerine üretim hesabını bu grupta açacağı hesapta izlemek isteyebilir. Bu
gruptaki hesaplar bu amaçla açılmıştır. Hesap kodları örnek olarak verilmiş olup, sektörler kendi ihtiyaçlarına uygun
olarak bu hesap kodlarını kullanabilirler.