19 (196-199) SATIŞ AMAÇLI SINIFLANDIRILAN DURAN VARLIKLAR
(Bu grup TFRS’yi uygulayan işletmeler tarafından kullanılır.)
Bu grup, TFRS 5 kapsamında; satış amaçlı elde tutulan olarak ya da ortaklara dağıtım amacıyla elde tutulan olarak sınıflandırılan duran varlıklar ile elden çıkarılacak gruplara ilişkin varlıklar için açılmış 196-199 nolu hesaplardan oluşur.
Bu grup, TFRS’yi uygulamayan işletmeler tarafından kullanılmaz.
TFRS 5 uyarınca, defter değeri sürdürülmekte olan kullanımdan ziyade satış işlemi vasıtasıyla geri kazanılacak olması nedeniyle satış amaçlı olarak sınıflandırılmış duran varlıklar ve elden çıkarılacak gruplara ilişkin varlıklar bu grupta gösterilir. Ayrıca ortaklara dağıtma yönünde taahhütte bulunulan duran varlıklar ya da elden çıkarılacak gruplar, TFRS 5 uyarınca ortaklara dağıtım amacıyla elde tutulan duran varlıklar ya da elden çıkarılacak gruplar olarak sınıflandırılır, bu varlıklar ile elden çıkarılacak gruplarda yer alan varlıklar da bu hesap grubunda gösterilir.
Ekonomik ömrünü tamamladığından ya da teknolojik olarak demode olmasından dolayı kullanım dışı bırakılan ve hurda değeriyle elden çıkartılacak duran varlıklar bu gruptaki hesaplarda değil “296 Kullanım Dışı Maddi Duran Varlıklar” hesabında izlenir.
TFRS 5’te tanımı yapılan durdurulan faaliyetlere ilişkin kazanç ve kayıplar hariç olmak üzere, satış amaçlı (ya da ortaklara dağıtım amacıyla) elde tutulan olarak sınıflandırılan duran varlıkların veya elden çıkarılacak grupların satış
maliyetleri (ya da dağıtım maliyetleri) düşülmüş gerçeğe uygun değeri ile defter değerinden düşük olanı üzerinden ölçülmesi ya da elden çıkarılması sonucu ortaya çıkan kazançlar “649 Diğer Faaliyetlerden Çeşitli Gelir ve Kazançlar” hesabına, kayıplar ise “659 Diğer Faaliyetlerden Çeşitli Gider ve Zararlar (-)” hesabına kaydedilir. Ancak elden çıkarılacak grup içerisinde yer almasına rağmen TFRS 5’in ölçüm hükümleri kapsamında olmayan varlıkların (örneğin; stokların) elden çıkarılacak gruba dâhil edildiği andaki ölçümü ile hesap dönemi sonundaki yeniden ölçümlerinde ortaya
çıkan kazanç ve kayıplar (örneğin; stok değer düşüklüğü karşılıkları), bu varlıkların bireysel olarak değerlemesi yapıldığında ortaya çıkan kazanç ve kayıplar hangi hesapta kaydediliyorsa (Örneğin; “626 Stok Değer Düşüklüğü Karşılık Giderleri (-)” hesabı) o hesaba kaydedilir ve karşılığında bu grupta yer alan ilgili hesabın (“197 Satış Amaçlı Elde Tutulan Gruplara İlişkin Varlıklar” ya da “198 Ortaklara Dağıtım Amacıyla Elde Tutulan Duran Varlıklar ile Gruplara İlişkin Varlıklar” hesabının) borcuna ya da alacağına gerekli kayıt yapılır.
Diğer taraftan durdurulan faaliyet niteliği taşıyan varlıkların ya da elden çıkarılacak grubun (grupların) satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değeri ile defter değerinden düşük olanı üzerinden ölçülmesi ya da elden çıkarılması sonucu ortaya çıkan kazançlar “687 Durdurulan Faaliyetlere İlişkin Değer Artış ve Satış Kazançları” hesabına, kayıplar ise “688 Durdurulan Faaliyetlere İlişkin Değer Azalış ve Satış Zararları (-)” hesabına kaydedilir. Durdurulan faaliyet tanımını karşılayan elden çıkarılacak grup içerisinde yer almasına rağmen TFRS 5’in ölçüm hükümleri kapsamında olmayan varlıkların (örneğin; stokların) elden çıkarılacak gruba dâhil edildiği andaki ölçümü ile hesap dönemi sonundaki yeniden ölçümlerinde ortaya çıkan kazanç ve kayıplar (örneğin; stok değer düşüklüğü karşılıkları), durdurulan
faaliyetlerin temel gelir ve gider unsurlarının izlendiği hesaplara (örneğin; “681 Durdurulan Faaliyetler – Diğer Gelir ve Kazançlar” hesabına) kaydedilir ve karşılığında “199 Durdurulan Faaliyetlere İlişkin Varlıklar” hesabının borcuna ya da alacağına gerekli kayıt yapılır.
Elden çıkarılacak varlıkların ya da grupların satışının bir yıldan uzun süre içerisinde gerçekleşmesinin beklendiği durumlarda, satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değer tespit edilirken satış maliyetleri iskonto edilmiş bugünkü değeri üzerinden ölçülür. Satış maliyetinin bugünkü değerinde, zamanın geçmesinden kaynaklanan artışlar, finansal gider olarak “673 Diğer Faiz Giderleri (-)” hesabına (elden çıkarılacak grubun durdurulan faaliyet tanımını karşılaması durumunda ise “686 ” hesabına) borç kaydedilir.