212 Bağlı Ortaklıklardaki Yatırımlar
Bu hesap, işletmenin uyguladığı geçerli finansal raporlama çerçevesine göre bağlı ortaklık tanımını karşılayan yatırımların izlenmesinde kullanılır. Bu yatırımlar uygulanan finansal raporlama çerçevesine göre gerçeğe uygun değeri üzerinden, birikmiş değer düşüklüğü düşülmüş maliyet değeri üzerinden ya da özkaynak yöntemi kullanılarak ölçülür.
İşleyişi:
Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya bağlı ortaklığın payları edinildiğinde, edinim maliyeti üzerinden bu hesaba borç kaydedilir. Bağlı ortaklık payları elden çıkarıldığında, “19 (196-199) SATIŞ AMAÇLI SINIFLANDIRILAN DURAN VARLIKLAR” grubuna aktarıldığında (TFRS uygulayan işletmeler açısından) ya da payların elden çıkarılması dışında başka bir şekilde yatırım bağlı ortaklık niteliğini kaybettiğinde hesaba alacak kaydedilir.
Bağlı ortaklıkların özkaynak yöntemi kullanılarak ölçülmesi durumunda:
Bağlı ortaklığın dönem net kârı varsa işletmenin bu kârdaki payları “645 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kârlarından Paylar” hesabının alacağına bu hesabın borcuna, bağlı ortaklığın dönem net zararı varsa işletmenin bu zarardaki payları “655 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Zararlarından Paylar (-)” hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.
TFRS’yi uygulayan işletmeler, bağlı ortaklığın diğer kapsamlı gelirlerinde kaydettiği kazanç ve kayıplarından kendilerine düşen payları bu kazanç veya kayıpların sonradan kâr veya zararda yeniden sınıflandırılıp sınıflandırılmayacağına göre “807 Özkaynak Yöntemi ile Değerlenen Yatırımların Dönemde Diğer Kapsamlı Gelirinde Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılamayacak Paylar (±)” ya da “817 Özkaynak Yöntemi ile Değerlenen Yatırımların Dönemde Diğer Kapsamlı Gelirlerinde Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılacak Paylar (±)” hesaplarına kaydeder, karşılığında da bu hesaba borç kaydı yapar.
BOBİ FRS’yi uygulayan işletmeler, bağlı ortaklığın özkaynaklarında kaydettiği kazanç ve kayıplarından kendilerine düşen payları “557 Özkaynak Yöntemi ile Değerlenen Yatırımların Özkaynaklarında Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılmayacak Paylar (±)” ya da “567 Özkaynak Yöntemi ile Değerlenen Yatırımların Özkaynaklarında Kaydettikleri Gelirlerden (Giderlerden) Kâr veya Zararda Sınıflandırılacak Paylar (±)” hesabında kaydeder, karşılığında da bu hesaba borç kaydı yapar.
Bağlı ortaklıktan elde edilecek kâr payı veya diğer dağıtım tutarları tahakkuk ettiğinde bu hesaba alacak olarak kaydedilir.
Özkaynak yöntemiyle değerlenen bağlı ortaklıkla ilgili olarak kaydedilen değer düşüklüğü karşılıkları bu hesapta değil, “219 Ortaklıklardaki Yatırımlar Değer Düşüklüğü Karşılıkları (–)” hesabında izlenir.
Bağlı ortaklıkların gerçeğe uygun değer üzerinden ölçülmesi durumunda:
Dönemler itibarıyla bağlı ortaklık yatırımlarında meydana gelen gerçeğe uygun değer artışları bu hesaba borç, “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesabına alacak kaydedilir. Gerçeğe uygun değer azalışları ise bu hesaba alacak, “656 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Kaynaklanan Gider ve Zararlar (-)” hesabına borç kaydedilir.
Bağlı ortaklıktan elde edilecek kâr payı veya diğer dağıtım tutarları tahakkuk ettiğinde bu hesaba alacak kaydı yapılmaz, ilgili tutar “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesaba alacak kaydedilir.
Bağlı ortaklıkların birikmiş değer düşüklüğü düşülmüş maliyet değeri üzerinden ölçülmesi durumunda:
Sahip olunan bağlı ortaklığın ilave payları edinilmediği ya da sahip olunan bağlı ortaklık paylarının bir kısmı elden çıkarılmadığı sürece bu hesapta herhangi bir değişiklik yapılmaz. Bağlı ortaklıkla ilgili olarak kaydedilen değer düşüklüğü karşılıkları bu hesapta değil, “219 Ortaklıklardaki Yatırımlar Değer Düşüklüğü Karşılıkları (–)” hesabında izlenir.
Bağlı ortaklıktan elde edilecek kâr payı veya diğer dağıtım tutarları tahakkuk ettiğinde bu hesaba alacak kaydı yapılmaz, ilgili tutar “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesabına alacak kaydedilir.
Bağlı ortaklıkların muhasebeleştirilmesinde uygulanan yönteme bakılmaksızın bağlı ortaklıkların elden çıkarılması sonucu ortaya çıkan kazançlar “646 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Sağlanan Gelir ve Kazançlar” hesaba alacak, zararlar ise “656 Ortaklıklardaki Yatırımlardan Kaynaklanan Gider ve Zararlar (-)” hesabına borç kaydedilir.